| |
|
|
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Νάξος είναι ένα σταυροδρόμι για αρχαιολόγους, ιστορικούς, μελετητές, καλλιτέχνες και λαογράφους. Από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και τώρα στον 21ο αιώνα στη Νάξο έχουν εργαστεί πολλοί επι-στήμονες αρχαιολόγοι από ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η σημασία της Νάξου ήταν καταλυτική για την ιστορική πορεία της κυ-κλαδικής περιοχής αλλά και για τον ευρύτερο ελληνικό χώρο. |
|
| |
Η Νάξος ήταν αυτάρκης στα αγαθά της λόγω της κεντρικής θέσης της στο Αιγαίο, του μεγέθους της και του φυσικού πλούτου της. Ο Πίνδαρος γι αυτό το λόγο την αποκαλεί "λιπαράν".
Ακόμη από την αρχαιότητα ήταν γνωστά τα φρούτα, το λάδι και το κρασί της. Το κρασί της παρομοιάζεται με το νέκταρ που έπιναν οι θεοί.
Φημίζεται ότι ο ίδιος ο Δίας ανατράφηκε στη Νάξο. Ο Απόλλων λατρευόταν ως ανθοκόμης ή ποίμνιος. Ο Άρης καταδιωκόμενος κατέφυγε στη ναξιακή γη. Με τη Νάξο δέθηκε και ο Διόνυσος που ενσάρκωνε τις δυνάμεις της φύσης. Στη Νάξο παντρεύτηκε την Αριάδνη αφού την εγκατέλειψε ο Θησέας. Ο θάνατος και η ανάσταση της Αριάδνης γιορτάζονταν έντονα στο νησί και συμβόλιζαν την αναγέννηση της φύσης.
Πρώτοι κάτοικοι της Νάξου θεωρούνται οι Θράκες που κυριάρχησαν διακόσια χρόνια στο νησί. Αργότερα ήρθαν οι Κάρες. Ήρθαν από τη Μικρά Ασία έχοντας επικεφαλής το Νάξο, που έδωσε το όνομά του στο νησί.
Το 1595 έγινε κίνηση αντιπροσώπων δεκαπέντε νησιών στη Νάξο εναντίον των Τούρκων. Εναντίον των Φράγκων ξεσηκώθηκαν το 1563, το 1643, το 1670 και το 1681. Σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση των Φράγκων έπαιξε ο Μαρκοπολίτης.
Με τη στρατηγική των φόρων κέρδισε τους Τούρκους που τους χρησιμοποίησε εναντίον των Φράγκων. Οι Τούρκοι ενδιαφέρονταν να εισπράξουν τους φόρους και σε αυτό ο Μαρκοπολίτης φρόντιζε να είναι τακτικός, ώστε να αποκτήσει την εύνοιά τους.
Ο Μαρκοπολίτης συνεισέφερε για τη λειτουργία της Σχολής του Αγ. Γεωργίου και χαρακτηρίσθηκε "αναστήτωρ της Ναξίας".
Οι Φράγκοι τον καταδίωξαν και εξόριστος πνίγηκε στη Μυτιλήνη κατόπιν εντολής του καπετάν πασά Κουνζουχί Χουσεϊν στις 25 Μαρτίου του 1802. Το έργο του συνεχίζεται από το γιο του, ο οποίος αναμειγνύεται ενεργά στον αγώνα της Επανάστασης του 1821 και αναγνωρίζεται πληρεξούσιος της Νάξου στις Γενικές Συνελεύσεις, ενώ το 1851 διορίζεται Γερουσιαστής.
Ήδη στα τέλη του 1820 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης είχε στείλει ανθρώπους του στις Κυκλάδες με επαναστατικές προκηρύξεις. Το Δεκέμβριο του 1820 ορκίστηκαν οι πρώτοι Φιλικοί στη Νάξο, μεταξύ αυτών και ο Μαρκοπολίτης, οι οποίοι κήρυξαν την Επανάσταση στις 6 Μαΐου του 1821.
|
| |
Αρχαιολογικά ευρήματα έχουμε από το τέλος της 4ης χιλιετίας π. Χ. Την 3η χιλιετία π. Χ. η Νάξος παρουσιάζει πυκνό πληθυσμό στη δυτική μεριά του νησιού. Στο Πάνορμο βρέθηκαν δείγματα του πολιτισμού των. Στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα η πόλη της Νάξου βρέθηκε πολεοδομικά ανεπτυγμένος οικισμός με τετράγωνα σπίτια και κεραμοσκεπή.
Περισσότερα ευρήματα υπάρχουν σχετικά με τα νεκροταφεία της περιοχής. Πολλοί τάφοι είναι αριστουργήματα τέχνης και εντοπίζονται χρονικά στο δεύτερο ήμισυ της 3ης χιλιετίας π. Χ.
Βρέθηκαν επίσης πήλινα και μαρμάρινα αγγεία καθώς και μαρμάρινα ειδώλια της προϊστορικής εποχής.
Μετά το τέλος του Κυκλαδικού πολιτισμού ανθεί στον ίδιο χώρο το μαρμάρινο υλικό.
Αργότερα κατά τη 2η χιλιετία π. Χ. όταν αναπτύσσεται ο Μυκηναϊκός πολιτισμός υποχωρεί ο Κυκλαδικός πολιτισμός. Όταν κατά το 1400 π.Χ. υποχωρεί η Κρήτη, η Νάξος βοηθάει στο να εξαπλωθεί ο μυκηναϊκός πολιτισμός προς την Ανατολή. Ο πληθυσμός της Νάξου μετατοπίζεται προς τα βορειοδυτικά προς την κυρίως Ελλάδα. Έτσι σχηματίζεται η πόλη Γρόττα μέχρι περίπου το 1000 π.Χ. Γύρω στον 7ο αιώνα π.Χ. σχηματίστηκε μία κοινωνία με πλουσίους που βρίσκονταν πάνω στο λόφο του σημερινού Κάστρου της Χώρας. Οι άνθρωποι ζούσαν από τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και το εμπόριο.
Το 734 π.Χ. δίνει το στόλο της στη φιλική Χαλκίδα για την αποστολή αποίκων στη Δύση και σ' αντάλλαγμα εξασφαλίζει να δοθεί το όνομά της σε μία από τις νέες πόλεις. Έτσι προκύπτει η Νάξος Σικελίας. Υπήρξαν αγώνες εναντίων των γύρω νησιών ιδιαίτερα εναντίον της Πάρου. Σ' έναν από αυτούς σκοτώθηκε ο μεγάλος ποιητής της Πάρου ο Αρχίλοχος.
|
|
 |
|
Η λατρεία στο θρησκευτικό κέντρο της Δήλου επηρέασε τη Νάξο. Τα παλιότερα οικοδομήματα και τα περισσότερα από τα σημαντικότερα αφιερώματα στη Δήλο είναι ναξιακά.
Ο δήμος των Ναξίων αφιερώνει πολύτιμα μνημεία στον Απόλλωνα της Δήλου, όπως η Σφίγγα. Το μάρμαρο είναι ένα άφθονο υλικό στη Νάξο και εξά-γεται στη Δήλο για τα μεγάλα έργα.
Για την τελική λείανση αυτών των έργων χρησιμο-ποιείται το σμυρίγλι κατεξοχήν προϊόν της Νάξου.
|
|
| |
Στη Νάξο συναντούμε ανδρικά γυμνά και γυναικεία ντυμένα αγάλματα. Η Άρτεμις του Εθνικού Μουσείου (γύρω στο 650 π.Χ.), ο μαρμάρινος Απόλλωνας στη Δήλο, τα πελώρια λιοντάρια στη Δήλο όπως και οι δύο κούροι στις Μέλανες και ο Διόνυσος στον Απόλλωνα που έχει μήκος 10 μέτρα είναι μερικά από τα έργα τέχνης στη Νάξο. Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί και στον οίκο των Ναξίων στη Δήλο, 7ος π.Χ. αιώνα που είναι το σημαντικότερο οικοδόμημα στο ιερό νησί.Μέχρι και σήμερα έρχονται ευρήματα με ενδιαφέρον στο φως, όπως ο ναός της Δήμητρας.
Το 490 π.Χ. οι Νάξιοι δέχονται την επίθεση των Περσών και η πόλη καταστρέφεται. Μετά από αυτό περνά στην αθηναϊκή ηγεμονία και κατόπιν στη σπαρτιατική ηγεμονία. Γίνεται επίμαχο σημείο ανάμεσα σε Αθηναίους και Σπαρτιάτες. Αργότερα περνά στη ροδιακή επιρροή. Μετά το 41π.Χ. περιήλθε στους Ρωμαίους που τη χρησιμοποιούσαν για τόπο εξορίας. Στη βυζαντινή εποχή χτίστηκαν πολλά μοναστήρια, ξωκλήσια, εικονομαχικοί ναοί σε λόφους, σε κέντρα αρχαίων ναών κλπ.
Η Νάξος έμοιαζε σαν ένας μικρός Μυστράς. Το 1083 έγινε έδρα μητροπολίτου. Το 1204 ιδρύθηκε το Δουκάτο του Αιγαίου με έδρα τη Νάξο. Το Δουκάτο αυτό που θεωρούνταν και Δουκάτο της Νάξου διατηρήθηκε μέχρι το 1564, οπότε η Νάξος έπεσε στους Τούρκους. Οι Ναξιώτες ωστόσο ζούσαν περισσότερο με το φόβο της επιδρομής των Ευρωπαίων χριστιανών κουρσάρων παρά με το φόβο των Τούρκων.
Οι Τούρκοι ενδιαφέρονταν κυρίως για το φόρο. Στην Επανάσταση του 1821 δεν υπήρχαν παρά ελάχιστοι Τούρκοι και δεν επηρέασαν έτσι το νησί εκτός του ότι έχουν μείνει ορισμένες λέξεις που χαρακτηρίζουν τοπωνυμία, όπως η βρύση του Αγά.. Στην περίοδο της τουρκοκρατίας οι Νάξιοι είχαν τη δυνατότητα και έκτισαν μοναστήρια και σχολεία όπου δίδαξε ο αδερφός του Κοσμά του Αιτωλού.
Το 1595 έγινε κίνηση αντιπροσώπων δεκαπέντε νησιών στη Νάξο εναντίον των Τούρκων. Εναντίον των Φράγκων ξεσηκώθηκαν το 1563, το 1643, το 1670 και το 1681. Σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση των Φράγκων έπαιξε ο Μαρκοπολίτης.
Με τη στρατηγική των φόρων κέρδισε τους Τούρκους που τους χρησιμοποίησε εναντίον των Φράγκων. Οι Τούρκοι ενδιαφέρονταν να εισπράξουν τους φόρους και σε αυτό ο Μαρκοπολίτης φρόντιζε να είναι τακτικός, ώστε να αποκτήσει την εύνοιά τους.
Ο Μαρκοπολίτης συνεισέφερε για τη λειτουργία της Σχολής του Αγ. Γεωργίου και χαρακτηρίσθηκε "αναστήτωρ της Ναξίας".
Οι Φράγκοι τον καταδίωξαν και εξόριστος πνίγηκε στη Μυτιλήνη κατόπιν εντολής του καπετάν πασά Κουνζουχί Χουσεϊν στις 25 Μαρτίου του 1802. Το έργο του συνεχίζεται από το γιο του, ο οποίος αναμειγνύεται ενεργά στον αγώνα της Επανάστασης του 1821 και αναγνωρίζεται πληρεξούσιος της Νάξου στις Γενικές Συνελεύσεις, ενώ το 1851 διορίζεται Γερουσιαστής.
Ήδη στα τέλη του 1820 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης είχε στείλει ανθρώπους του στις Κυκλάδες με επαναστατικές προκηρύξεις. Το Δεκέμβριο του 1820 ορκίστηκαν οι πρώτοι Φιλικοί στη Νάξο, μεταξύ αυτών και ο Μαρκοπολίτης, οι οποίοι κήρυξαν την Επανάσταση στις 6 Μαΐου του 1821.
|
|
|
|
